نمونه پروپوزال باموضوع:

بررسی رابطه سبک های هویتی و التزام عملی به اعتقادات مذهبی

 

مقدمه:

سبک هویت یکی از موضوع های مهم روانشناسی رشد است، که در سالهای اخیر توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. پژوهش های انجام شده بیشتر در زمینه رابطه سبک های هویت با وضعیت های هویتی مارسیا[1][1] (1966)، پیشرفت تحصیلی، خودمختاری تحصیلی و روابط فردی برزونسکی[2][2] (1998)، سازگاری و سلامت روانی بوده است.

هویت و نحوه شکل گیری آن در موضوعاتی است که مورد علاقه بسیاری از حوزه های علمی همچون، روانشناسی، جامعه شناسی، علوم سیاسی و حتی ادبیات و هنر می باشد. از دیدگاه روانشناسی موضوع هویت در شاخه های مختلفی چون روانشناسی اجتماعی، روانشناسی رشد، روانشناسی مرضی و روانشناسی شخصیت مورد بحث قرار گرفته است. این موضوع از یک طرف نشان دهنده اهمیت موضوع و از طرف دیگر نشانه ای از وسیع بودن حوزه مورد بررسی می باشد. به کمک هویت است که افراد به تعریفی از خویشتن می رسند که اگر این تعریف با واقعیت اجتماعی آنها در تعارض باشد، حالت هایی چون عدم پختگی، فشار روانی و مشکلات رفتاری را تجربه
می کنند.                                                         

هویت کسب شده مستلزم ارزیابی فرد از توانایی ها و ناتوانی های شخصی و چگونگی ترتیب آنهاست. فرآیند «هویت جویی» در یک نوجوان زمانی به هدف می رسد که نوجوان بتواند بگوید: «من کیستم» و رویکرد او متوجه آینده باشد. نوجوان به این هدف نایل نمی شود مگر آنکه به نظام ارزشی، مذهب و عقاید سیاسی و اهداف حرفه ای متعهد شود و در رابطه با زندگی خود شروع به ایجاد یک فلسفه برای زندگی خود کند (کانسر[3][3]، 1996) (شکرکن، امیدیان، نجاریان، حقیقی سال 81).

 بیان مسئله

نوجوانی، مرحله ای گریز ناپذیر از تحول آدمی است که به دلیل حساسیت ویژه، هماره مورد توجه واقع شده است. تغییر و تحول آدمی در این دوره مهم، در جنبه های بدنی و روان شناختی پر اهمیت تلقی می شود (منصور و دارستان، 1376 برک، 1382). مهمترین پدیده نوجوانی مجهز شدن و معقول شدن شخصیت فرد است که فراهم آوردن شرایط آن تحت اشکال مختلف در اعمال نوجوان جلوه گر می شود (منصور، 1378).

پدیده نوجوانی با این پرسش اساسی همراه است که نوجوان از خود می پرسد: «من کیستم؟» این پرسش را که چند سال ادامه خواهد یافت، جستجوی هویت می نامند (لطف آبادی، 1378).

هویت و نحوه شکل گیری آن از موضوعاتی است که مورد علاقه بسیاری از حوزه های علمی همچون روانشناسی جامعه شناسی، علوم سیاسی و حتی ادبیات و هنر است. این موضوع از یک طرف نشان دهنده اهمیت موضوع و از طرف دیگر نشانه ای از وسیع بودن حوزه مورد بررسی
می باشد (شکرکن، امیدیان، نجاریان، حقیقی، 1381).

اریکسون تاکید اساسی خود را در این دوره بر احراز هویت در برابر پراکندگی نقش قرار داده است، هویتی که شکل گیری اش تحت تاثیر عوامل زیست شناختی، اجتماعی و روان شناختی است (منصور و دارستان، 1376 و احدی و جمهری، 1380).

به کمک هویت است که افراد به تعریفی از خویشتن می رسند که اگر این تعریف با واقعیت اجتماعی آنها در تعارض باشد، حالت هایی چون عدم پختگی، فشار روانی و مشکلات رفتاری را تجربه می کنند (شکرکن، امیدیان، نجاریان، حقیقی، 1381).

اگر فرآیند هویت یابی نوجوانان مختل شود، نوجوانان دچار آشفتگی هویت یا آشفتگی نقش اجتماعی خود خواهند شد که می تواند سبب بزهکاری، ناسازگاریهای اجتماعی، اختلال در هویت جنسی و حملات روان پریشانه گردد (رفیعی، 1382).

پژوهش های متعدد، نقش اعمال عبادی را در زندگی روان شناختی و هویت نوجوانان متذکر شده و نشان داده اند که مذهب، نقش مهمی در هویت یابی نوجوانان ایفا می کند (نجفی، 1385).

لذا داشتن ایمان و اعتقادات اخلاقی و دینی به نوجوانان، هویتی مستحکم داده و به فلسفه زندگیش غنا بخشیده می تواند در مسیر جستجوی خویشتن یار و یاورش شود و در یافتن راه حل های جدید و همچنین حمایت هیجانی از خویشتن کمک کند (بالستر، 2002 بارکت، 1993).

فولتن (Fulton.A) در سال 1997 در پژوهشی بدین نتیجه دست یافت که بین جهت گیری درونی مذهبی و احراز هویت، رابطه مثبت وجود دارد (نجفی، 1385).

جوکار و حسین چاری نیز نشان دادند که بین پایبندی به اعمال عبادی و سبک هویتی رابطه وجود دارد (جوکار و چاری، 1380).

اثنی عشران به این نتیجه دست یافت که بین نگرش منفی به مذهب و هویت آشفته رابطه وجود دارد (اثنی عشران، 1378).

اهمیت و ضرورت مسئله

با توجه به اینکه اساسی ترین مساله در نوجوانی هویت یابی است و هویت یابی نوجوانان و انواع سبک های هویتی نوجوانان آثار فراوانی بر جامعه دارد و نیز با توجه به تحقیقات، پایبندی به اعتقادات مذهبی می تواند در شکل گیری هویت نوجوانان و غنابخشیدن به فلسفه زندگی آنها بسیار موثر واقع شود. لذا روشن شدن این موضوع که در افراد پایبند به اعتقادات مذهبی چه نوع سبک هویتی برجسته تر است می تواند مهم باشد.

موضوع هویت و چگونگی گذار از آن به عنوان یکی از نظریه های مطرح رشد مورد توجه است و از دیدگاه نظری توصیف و مفهوم سازی آن در کشور ما ضرورتی انکارناپذیر دارد. در رابطه با دیدگاه مارسیا از سال 1966 تاکنون پیرامون هویت و عوامل مرتبط با آن پژوهش های متعددی در کشورهای مختلف بر روی دانشجویان و دانش آموزان سالهای آخر دبیرستان صورت گرفته است. نظر او تا حدودی در ارائه یک الگوی عملی از نحوه هویت یابی که از پرنفوذترین مباحث مطرح شده توسط اریکسون می باشد، یک نظر غالب و مطرح در موضوع هویت یابی می باشد.

بنابراین، از دیدگاه نظری مشخص کردن وضعیت هویت خویشتن و بررسی انطباق دیدگاه او با شرایط فرهنگی ایران با توجه به فقدان پژوهش عمیق و اساسی در موضوع هویت یابی و گونه های هویت یک ضرورت نظری انکار ناپذیر است و می تواند اساسی برای بسیاری از پژوهش های بعدی در کشور ما باشد.

از طرف دیگر، با توجه به جوان بودن کشور ما ضرورت شناخت بهتر جوانان و نحوه برخورد با آنها و پیش بینی ویژگی های آنها با توجه به نوع هویت همگی براین موضوع مهر تایید می زنند که باید هویت خویش و متغیرهای مرتبط با آن مورد بررسی دقیق قرار گیرند و با شناخت ویژگی های مرتبط با هویت و نحوه تغییرپذیری آنها با توجه به سبک های هویت امکان برنامه ریزی مطلوب برای جوانان فراهم گردد. آگاهی مسئولین فرهنگی از وضعیت هویت جوانان در حوزه های اعتقادی آن ها را در برنامه ریزی یاری خواهد داد. این موضوع ضرورت عملی و کاربردی پژوهش حاضر را روشن می سازد (شکرکن، امیدیان، نجاریان، حقیقی، 1380).

مطالعه منابع اسلامی این نتیجه را به دست می دهد که التزام عملی به اعتقادات مذهبی عامل بازدارنده بسیاری از بیماری های روانی است. همچنین انسان می تواند با عمل به قوانین الهی سعادت و کمال را طی کند و با دین داری و انتخاب یک منش دینی انسان دچار سردرگمی در امور خود نمی شود. با وجود این درباره چگونگی رابطه بین هویت و التزام عملی به اعتقادات مذهبی مطالعات کافی مبتنی بر روش های نظام دار عملی انجام نشده است، انتظار می رود که پژوهش حاضر بینش ما را درباره چگونگی رابطه بین دو متغیر مورد نظر گسترش دهد (نویدی، 1376).

 اهداف تحقیق

الف: هدف اصلی

-  بررسی رابطه «سبک های هویتی» و التزام عملی به اعتقادات مذهبی در دانش آموزان دختر و پسر سوم دبیرستان هدف پژوهش می باشد.

ب: اهداف فرعی

1- بررسی تفاوت دانش آموزان دختر و پسر از لحاظ سبک هویتی.

2- بررسی تفاوت دانش آموزان دختر و پسر از لحاظ التزام عملی به اعتقادات مذهبی.

 

فرضیه های تحقیق

1- بین سبک های هویتی اطلاعاتی و هنجاری و پایبندی و التزام عملی به اعتقادات اسلامی رابطه مثبت و بین سبک هویتی سردرگم – اجتنابی و میزان پایبندی و التزام عملی به اعتقادات اسلامی رابطه منفی وجود دارد.

2- بین دانش آموزان دختر و پسر از لحاظ سبک هویتی تفاوت وجود دارد.

3- بین دانش آموزان دختر و پسر از لحاظ میزان پایبندی و التزام عملی به اعتقادات اسلامی تفاوت وجود دارد و دختران پایبندی بیشتری دارند.

تعاریف مفاهیم و اصطلاحات

 تعاریف نظری

الف- سبک های هویت:

در فرهنگ عمید هویت چنین تعریف شده است:

هویت یعنی حقیقت شیء یا شخصی که مشتمل برصفات جوهری او باشد. هویت در لغت به معنای شخصیت، ذات، هستی، وجود و منصوب به «هو» می باشد.

 

منظور از سبک های هویت سه سبک هویتی تعریف شده توسط برزونسکی (1998) است:

1- سبک اطلاعاتی: افراد دارای این سبک به طور فعال اطلاعات مربوط به خویشتن را جستجو
می کنند، ارزیابی می کنند و مورد استفاده قرار می دهند. آنها درباره سازه های مربوط به خویشتن شک می کنند و می خواهند آنها را آزمون کنند.

2- سبک هنجاری: افراد دارای سبک هنجاری به سوالات هویت و موقعیت های تصمیم گیری با پیروی از تجویزها و انتظارات افراد مهم پاسخ می دهند.

3- سبک سردرگم یا اجتنابی: افراد دارای این سبک ازرویارویی ومواجه بامسائل و تصمیم های شخصی بیزارند و با خواسته ها و مشوق های محیطی کنترل می شوند.

ب- التزام عملی به اعتقادات مذهبی:

منظور از التزام عملی به اعتقادات مذهبی اعتقاد داشتن به برنامه دین اسلام و رفتار کردن در چارچوب این برنامه است. در مذهب شیعه اثنی عشری عمل کردن به مفاد رساله های عملی مراجع تقلید، شاخص التزام عملی به اعتقادات مذهبی می باشد. لازم به یادآوری است که احکام و فروع این اسلام در رساله های عملی و مراجع تقلید انعکاس یافته است.

 تعریف عملیاتی متغیرها

الف- سبک های هویتی: منظور از سبک های هویتی در این پژوهش میزان نمره یا کمیتی است که فرد در سوالات مربوط به هر سبک (اطلاعاتی/ هنجاری/ سردرگم یا اجتنابی) از پرسشنامه سبک هویتی برزونسکی (ISI-6G) (1998) به دست می آورد. آزمودنی در هر سبکی که نمره بالاتر به دست آورد در آن سبک هویتی جای می گیرد.

ب- التزام عملی به اعتقادات مذهبی: منظور التزام عملی به اعتقادات مذهبی در این پژوهش میزان نمره یا کمیتی است که از جمع سوالات پرسشنامه التزام عملی به اعتقادات مذهبی که توسط دکتر احد نویدی (1376) تهیه و هنجاریابی شده است به دست می آید.

 

 روش پژوهش

روش این پژوهش با توجه به ماهیت موضوع توصیفی یا غیرآزمایشی از نوع همبستگی است.

جامعه آماری

جامعه آماری این پژوهش از مجموع دانش آموزان دختر و پسر سال سوم دبیرستان، رشته های نظری (ریاضی – تجربی – انسانی) شهرستان سمنان تشکیل شده است.

 نمونه تحقیق

در این تحقیق آزمودنی ها به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای گزیده می شوند، به این ترتیب که فهرست کلیه دبیرستانهای بالای شهرستان و پایین شهرستان نوشته شد و بعد یک مدرسه دخترانه و یک مدرسه پسرانه از شمال شهر و یک مدرسه دخترانه و یک مدرسه پسرانه از جنوب شهر انتخاب میشود و پرسشنامه ها بین دانش آموزان سوم دبیرستان این مدارس توزیع میشود.

نمونه آماری این تحقیق شامل 300 نفر دانش آموز است که 150 نفر آن دختر و 150 نفر پسر هستند. که حداقل سن 17 و حداکثر سن آنها 19 است.

 ابزارهای تحقیق

1- پرسشنامه سبک هویت برزونسکی (ISI-6G)

پرسشنامه سبک هویت ابتدا توسط برزونسکی (1989) در آمریکا ساخته شد و دارای 40 سوال است و سه سبک هویت و میزان تعهد فرد را هنگام اجرای پرسشنامه مورد سن

نظرات شما عزیزان: